تراتوژن چیست؟
تاثیر تراتوژن در بارداری روی جنین چگونه است؟ تراتوژن‌ها چه هستند و چطور می‌تونیم از اون‌ها اجتناب کنیم؟ تراتوژن هر چیزیه که فرد تو دوران بارداری در معرض اون قرار می‌گیره و باعث ایجاد ناهنجاری تو جنین می‌شه. تراتوژن می‌تونه یه دارو، ماده شیمیایی، ویروس یا هر چیز دیگه‌ای باشه.
تراتوژن‌ها داروها، مواد شیمیایی یا حتی عفونت‌هایی هستن که می‌تونن باعث رشد غیر طبیعی جنین بشن. میلیاردها تراتوژن بالقوه وجود داره، اما تنها تعداد کمی از عوامل دارای اثرات تراتوژنیک هستن. این اثرات می‌تونن منجر به تولد نوزادی با نقص مادرزادی بشن. تقریباً 4 تا 5 درصد از نقایص مادرزادی ناشی از قرار گرفتن در معرض یه تراتوژنه. اکثر عواملی که افراد با اون‌ها در تماس هستند تراتوژن اثبات شده نیستن. اگه نگران قرار گرفتن در معرض دارو، مواد شیمیایی یا عفونت خاصی تو دوران بارداری هستین، با پزشک‌تون تو این مورد صحبت کنین.
در مورد تاثیر تراتوژن در بارداری روی جنین محققان بر این باورند که یه تراتوژن می‌تونه روی جنین در حال رشد حدود 10 تا 14 روز پس از لقاح تاثیر بذاره. بهترین راه برای کاهش خطر قرار گرفتن در معرض تراتوژن‌ها تو دوران بارداری، اجتناب از مصرف داروها در صورت امکان و اجتناب از قرار گرفتن در معرض موارد زیر هست:
گرمای بیش از حد اولین عامل مطرح در زمینه تاثیر تراتوژن در بارداری روی جنین
از اقامت طولانی مدت تو گرداب، اتاق بخار یا سونا خودداری کنید.
درمان‌های گیاهی
برای جلوگیری از تاثیر تراتوژن تو بارداری قبل از شروع مصرف مکمل‌های بدون نسخه تو دوران بارداری با پزشک‌تون صحبت کنید. محصولاتی که ادعا می‌کنن طبیعی هستن، ممکنه لزوماً برای استفاده تو دوران بارداری بی‌خطر نباشن.
تابش یونیزه کننده، عامل مهم تاثیر تراتوژن در بارداری روی جنین
اگه پزشک آزمایشی رو با قرار گرفتن تو معرض پرتوهای احتمالی تو دوران بارداری شما تجویز کنه، باید به شدت معتقد باشه که خطر قرار گرفتن در معرض اون پرتو کمتر از خطر یه بیماری درمان نشده یا تشخیص داده نشده هست. تو بیشتر موارد، قسمت پایین شکم رو می‌شه با یه پیش بند محافظ برای جلوگیری از قرار گرفتن در معرض تشعشعات محافظت کرد.
کودکان مبتلا به آبریزش بینی، بثورات و تب
کودکان مبتلا به آبریزش بینی، بثورات و تب عامل دیگه مطرح تو زمینه تاثیر تراتوژن در بارداری روی جنین هستن. همیشه نمی‌شه از کودکان بیمار اجتناب کرد اما تو بیشتر موارد، قرار گرفتن در معرض اون‌ها تنها منجر به بیماری‌های جزئی می‌شه. در صورت امکان، بهتره تو دوران بارداری از این امر خودداری کنید. آسون‌ترین مکان برای ابتلا به بیماری تو این مورد، یه مرکز مراقبت روزانه یا مدرسه هست. بنابراین تا حد امکان از این مکان‌ها اجتناب کنید.
بعضی از عفونت‌ها می‌تونن از کودک به بزرگسال منتقل بشن، از جمله آبله مرغان، سرخجه و سیتومگالوویروس (CMV). در واقع بزرگسال‌ها در برابر بسیاری از این بیماری‌ها مصون هستن. با این حال، قرار گرفتن در معرض اون‌ها ممکنه منجر به عفونتی بشه که می‌تونه تو دوران بارداری کودک رو تحت تاثیر قرار بده. اگه تو معرض یه بیماری ویروسی یا باکتریایی شناخته شده قرار گرفته‌اید، فوراً با پزشک‌تون تماس بگیرید تا تصمیم بگیره که آیا آزمایش خون لازم هست انجام بدید یا خیر.
توکسوپلاسموز عامل دیگه تاثیر تراتوژن در بارداری روی جنین
توکسوپلاسموز عفونتیه که می‌تونه از مدفوع گربه به انسان منتقل بشه. اگه باردار هستین و گربه دارین، باید تا حد امکان قرار گرفتن تو معرض جعبه بستر رو به حداقل برسونید. از شخص دیگه‌ای تو خانواده‌تون بخواید که جعبه گربه رو تمیز کنه. اگه کسی رو ندارید که تو این مورد به شما کمک کنه، جعبه گربه رو مرتب به صورت روزانه تمیز کنید تا خطر ابتلا به توکسوپلاسموز رو کاهش بدید. شما نیازی به خلاص شدن از شر گربه‌تون ندارید.
تراتوژن‌های شناخته شده
همچنین برای در امان ماندن از تاثیر تراتوژن در بارداری روی جنین باید از تراتوژن‌های شناخته شده خودداری کنید. اون‌ها شامل:
- مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) مثل Zestril و Prinivil
- الکل
- آمینوپترین
- آندروژن‌هایی مثل متیل تستوسترون
- بوسولفان (میلران)
- کاربامازپین (تگرتول)
- کلروبی‌فنیل‌ها
- کوکائین
- کومارین‌ها
- وارفارین (کومادین)
- سیکلوفسفامید (سیتوکسان)
- دانازول (دانوکرین)
- دی اتیل استیل بسترول (DES)
- etretinate (Tegison)
- ایزوترتینوئین (آکوتان)
- لیتیوم (اسکالیت)
- متیمازول (تاپازول)
- متوترکسات (روماترکس)
- پنی‌سیلامین (دپن، کوپریمین)
- فنی توئین (دیلانتین)
- فنوباربیتال (Solfoton)
- پروپیل تیواوراسیل (PTU)
- پروستاگلاندین‌ها
- ید رادیواکتیو
- تتراسایکلین (سومایسین)
- تنباکو
- تری متادیون (Tridione)
- اسید والپروئیک (دپاکن)
هستن. اجتناب از برخی از این عوامل آسونه. اما برخی دیگه ممکنه برای یه وضعیت پزشکی مورد نیاز باشن و اجتناب ناپذیر هستن. به عنوان مثال، اگه باردار هستین و صرع دارین، ممکنه برای کنترل تشنج‌تون به فنی توئین نیاز داشته باشین. تو این شرایط علی‌رغم خطر اثرات تراتوژنیک، ممکنه بهتر باشه فنی توئین رو مصرف کنید تا خطر بروز تشنج‌های کنترل نشده تو دوران بارداری رو کمتر کنید.
