زنانی که خود سرزنشگری و نشخوار فکری دارند، بعد از زایمان در معرض اختلال استرس پس از سانحه (پی تی اس دی) قرار میگیرند.
زایمان یکی از اتفاقات معجزهآسای زندگی است که البته همیشه هم ساده و آسان نیست. برای برخی از زنان، مشکلات ناشی از زایمان، تا مدتها بعد از تولد فرزند ادامه پیدا میکند.
تحقیق جدیدی که روی تقریباً دویست مادری که برای اولین بار زایمان میکردند انجام شده و در مجله «پزشکی مادر-جنین و نوزاد» به چاپ رسیده است، نشان داده است که بسیاری از این مادران نشانگان اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) را تجربه میکردند:
• بعد از زایمان، یک درصد از زنان، استرس پس از سانحه (پی تی اس دی) کامل را تجربه کردند.
• پنج درصد از آنها اختلال استرس پس از سانحه جزئی را تجربه کردند.
• بیست و یک درصد از آنها یکی از نشانههای اختلال استرس پس از سانحه را تجربه کردند.
وقتی اختلال استرس پس از سانحه – یعنی اختلالی که در نتیجه ضربه روانی شدید ایجاد میشود- را به عنوان اختلالی که میتواند تأثیر ضمنی مخربی بر سلامت روان زنان و توانایی آنها برای ورود به مرحله حساس مادری کردن داشته باشد در نظر میگیریم، این اعداد و آمار، تصویری نگران کننده را برایمان ترسیم میکنند.
محققان علاوه بر شناسایی میزان شیوع این مسئله، به دنبال شناخت عواملی هستند که موجب افزایش آسیب پذیری زنان نسبت به آن و نیز به وجود آمدن استرس پس از سانحه در آنها میشوند.
نکته جالب توجه آن است که این محققان متوجه شدهاند، مسائل پزشکی و چالشهایی که در حین زایمان به وجود میآیند، به وجود آمدن یا نیامدن نشانگان اختلال استرس پس از سانحه (پی تی اس دی) را در مادران پیش بینی نمیکنند. در عوض، عامل اصلی و تعیین کنندهی ایجاد یا عدم ایجاد این اختلال در مادران، سبک تفکر آنها است، به این معنا که احتمال تجربه نشانگان اختلال استرس پس از سانحه در مادرانی که سبکهای فکری منفی داشتند، بیشتر بود. دو مورد از آسیبزاترین سبکهای تفکر، خود-سرزنشگری و نشخوار ذهنی بود. این دو سبک فکری به معنی آن هستند که فرد تمایل دارد تا به طور مکرر و به دفعات زیاد، وقایع و مسائل را در ذهن خود مرور کرده و آنها را بازسازی کند.
به دنبال این تحقیق، سؤال جدیدی که مطرح میشود آن است که چهطور میتوان در عمل از این نتایج استفاده کرد و در مرحلهای که آسیبپذیری زنان نسبت به این اختلال بیشتر است، از آنها محافظت کرد. یک گزینه مناسب برای کاربرد این نتایج آن است که محققان با استفاده از آنها، ترتیب یک مداخله روانشناسی را بدهند که به اصلاح سبکهای فکری منفی که به ایجاد اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) منجر میشوند، کمک کند. هر چند، این خطر وجود دارد که چنین مداخلهای، این ذهنیت سادهانگارانه را در آنها ایجاد کند که برای خارج شدن از وضعیت روانی ناتوان کنندهای که به دلیل زایمان برای آنها ایجاد شده، یک راه ساده وجود دارد: تفکر به شیوهای مثبتتر!