صحبت درباره سلامت روان؛ یه تابوی بی‌دلیل!
راستشو بخواین، هنوزم که هنوزه برای خیلیا صحبت کردن درمورد سلامت روان یا مراجعه به روان‌پزشک، یه موضوع سخت و گاهی خجالت‌آوره. انگار اگه بگی داری برای سلامت روانت کاری می‌کنی، دیگران ممکنه قضاوتت کنن.
اما واقعاً چرا اینجوریه؟ همون‌طور که کسی رو به خاطر مشکل جسمی‌اش قضاوت نمی‌کنیم، نباید درباره سلامت روانش هم با شک و تردید برخورد کنیم. حالا بیاین با هم ۵ تا باور اشتباه درمورد سلامت روان رو بررسی کنیم که لازمه هممون تو ذهنمون تغییرشون بدیم.
۱. «فقط کافیه اراده کنی»
یکی از بزرگ‌ترین باورای اشتباه اینه که میگن: «اگه اراده داشته باشی، می‌تونی افسردگی یا اضطرابت رو کنترل کنی!»
خب، این حرف مثل این می‌مونه که به کسی که پاش شکسته بگی: «پاشو، راه برو، مگه چیه؟»!
افسردگی یه بیماری روانیه، نه یه تنبلی یا کمبود شجاعت. کسی که افسرده‌ست، حتی اگه دلش بخواد، نمی‌تونه با زور زدن یا فقط خواستن از این حال بیرون بیاد. اگه اینطوری بود، الان افسردگی یا اضطراب این‌قدر شایع نبودن.
پس به جای گفتن این جمله‌ها، بهتره بفهمیم این افراد دارن رنج می‌کشن و نیاز به کمک حرفه‌ای دارن، نه سرزنش یا نصیحت.
صحبت از سلامت روان همیشه با کلی سوءتفاهم و قضاوت همراه بوده. خیلیا هنوز نمی‌دونن که سلامت روان، بخشی از زندگی همه ماست و هیچ ربطی به "دیوانگی" یا رفتارای خشن نداره. بیاین یه‌سری باور اشتباه رو که بین مردم رایجه، کنار بذاریم و واقعیتو بهتر درک کنیم.
۲.سلامت روان فقط برای دیوونه‌هاست
خیلیا فکر می‌کنن اگه کسی سراغ روان‌درمانی یا روان‌پزشک بره، حتماً دیوونه‌ست! ولی این باور به‌شدت اشتباهه. مثلاً تو یه نظرسنجی تو فرانسه، ۴۲ درصد مردم فکر می‌کردن بیماریای روانی یعنی دیوونگی.
اما واقعیت چیه؟ خیلی از اختلالات روانی مثل دوقطبی یا اسکیزوفرنی هیچ ربطی به خشونت یا رفتارای عجیب‌غریب نداره. حتی روان‌درمانی هم به این معنی نیست که شما یه مشکل بزرگ دارین. خیلی وقتا آدم‌ها برای شناخت بهتر خودشون یا پیدا کردن جواب سوالای شخصی‌شون به روان‌شناس مراجعه می‌کنن. پس به جای قضاوت، بهتره اینو درک کنیم که مراقبت از سلامت روان، یه نیاز طبیعیه.
۳. سلامت جسمی مهم‌تر از سلامت روانه
این یکی از رایج‌ترین باورای اشتباهه. خیلیا فکر می‌کنن بیماریای جسمی جدی‌تره و سلامت روان اهمیت زیادی نداره. ولی بیماریای روانی هم درست مثل بیماریای جسمی نیاز به مراقبت دارن.
بر اساس تحقیقات، اگه بیماریای روانی به‌موقع درمان نشن، می‌تونن عوارض جدی‌تری داشته باشن. مثلاً نصف افرادی که بیماری روانی دارن و درمان نمی‌گیرن، با مشکلات شدیدتری روبه‌رو می‌شن. درست مثل یه سرماخوردگی ساده که اگه جدی گرفته نشه، ممکنه تبدیل به ذات‌الریه بشه، سلامت روان هم نیاز به توجه و درمان به‌موقع داره.
۴.آدمای با اختلال روانی خطرناک هستن
یه باور دیگه اینه که هرکی مشکل روانی داره، حتماً رفتارای خطرناک یا خشونت‌آمیز از خودش نشون می‌ده. ولی اینم اشتباهه.
تحقیقات نشون داده فقط ۳ تا ۵ درصد رفتارای خشونت‌آمیز تو دنیا با بیماریای روانی مرتبطه. درواقع، بیشتر کسایی که جرایم خشونت‌آمیز انجام می‌دن، حتی مشکل روانی قابل تشخیصی ندارن.
البته بعضی شرایط مثل مصرف الکل یا مواد مخدر می‌تونه باعث بشه بیمار رفتارای خطرناک‌تری داشته باشه، ولی این به معنی عمومی بودن این رفتارها نیست. باید یادمون باشه که اینطور برچسب زدن‌ها فقط باعث تبعیض و دور شدن این افراد از جامعه می‌شه.
چرا باید این باورای اشتباه رو تغییر بدیم؟
وقتی مردم درک درستی از سلامت روان ندارن، آدمایی که نیاز به کمک دارن، کمتر جرئت می‌کنن سراغ درمان برن. اگه یه فضا بسازیم که توش همه راحت درباره سلامت روان صحبت کنن، دیگه کسی از قضاوت شدن نمی‌ترسه و برای درمانش اقدام می‌کنه.
۵.راهی برای فرار از مشکلات روانی نیست
یکی دیگه از باورای اشتباه که خیلیا بهش معتقدن اینه که اگه کسی مشکل سلامت روان داشته باشه، دیگه تا آخر عمرش باید باهاش بسازه و هیچ راهی برای بهتر شدن نیست. اما این فکر کاملاً غلطه.
مغز ما قابلیت فوق‌العاده‌ای برای بازسازی و تغییر داره. با درمان مناسب، حتی شدیدترین مشکلات روانی هم می‌تونن بهبود پیدا کنن. خیلی وقتا خودِ افرادی که مشکل روانی دارن، فکر می‌کنن دیگه هیچ‌وقت از این وضعیت بیرون نمیان و این حس ناامیدی باعث می‌شه درمان رو جدی نگیرن.
امید برای بهبود همیشه هست
یادتون باشه که حال بد، موندگار نیست. با درمان درست، می‌تونین به زندگی عادی برگردین، حتی اگه بعضی از علائم هنوز هم همراهتون باشن. چیزی که مهمه، اینه که خودتون رو تنها نذارین و کمک بگیرین.
چند تا کار که می‌تونه بهتون کمک کنه:
- روابط مثبت بسازین؛ بودن کنار آدمایی که حال خوب منتقل می‌کنن، یه نیروی بزرگه.
- اعتمادبه‌نفستون رو دوباره پیدا کنین. به خودتون فرصت بدین و بدونین که حتی کوچیک‌ترین پیشرفت‌هاتون هم ارزشمنده.
- از مشاور یا روان‌درمانگر کمک بگیرین. یه متخصص می‌تونه بهتون کمک کنه مشکل رو بهتر بشناسین و راه‌حل‌های مناسب پیدا کنین.
هیچ‌وقت فراموش نکنین که حال خوب، یه حقه و شما می‌تونین با حمایت درست و درمان مناسب بهش برسین. ناامیدی، بخشی از مسیر درمانه، ولی همیشه یه قدم جلوتر، امید ایستاده.
