دندان درآوردن در همه نوزادان در زمان یکسانی رخ نمی‌دهد. شما احتمالا اولین دندان نوزاد خود را در حدود 6 ماهگی مشاهده خواهید کرد، که معمولا در همین زمان، غذاهای معمولی نیز به رژیم غذایی اوافزوده می‌شوند. در 3سالگی، دندانهای شیری او تکمیل می‌شوند و او می‌تواند با کمی کمک از جانب شما، خودش دندانهایش را بشوید که این کار، یک گام اساسی در مسیر یادگیری "مراقبت از خود" خواهد بود.
اولین دندان چه زمانی بیرون میزند؟
از هر 2000 نوزاد، یک نوزاد در هنگام تولد، یک یا دو دندان دارد! اما در اکثر نوزادان، اولین دندان بین 6 تا 7 ماهگی بیرون میزند. اولین دندانها در نوزادی که به سرعت رشد میکند ممکن است در 3 ماهگی بیرون بزند، در حالی که نوزادی که کندتر رشد می کند ممکن است اولین دندانهای خود را در یک سالگی در بیاورد. آخرین دندانها (دندانهای آسیاب دوم در بالا و پایین عقب دهان)، معمولا در سال دوم در می‌آیند. در 3 سالگی کودک شما باید مجموعه کاملی از 20 دندان شیری داشته باشد.
علائم دندان درآوردن در نوزادان
برای بسیاری از نوزادان و والدین آنها درآمدن اولین دندان، بامزه و جالب نخواهد بود و ممکن است خیلی طول بکشد یا سخت باشد. نشانههای اولیه (مانند خروج بیش از حد آب دهان کودک یا کمی درد) معمولا یک تا دوماه زودتر از واقعه اصلی رخ می‌دهند. برای تسکین درد، نوزاد ممکن است گاز گرفتن را آغاز کند؛ اما این گاز گرفتن در اثر عصبانیت یا خصومت نیست. اگر به او چیزی بدهید که گاز بگیرد یا با انگشت لثه‌های او را به آرامی بمالید، ممکن است در تسکین درد او موثر باشد.
همچنین، هنگامی که نوزاد می‌خواهد دندان دربیاورد، ممکن است لثه های او متورم شوند، که در نتیجه لپهایش کمی پرتر و بادکرده به نظر خواهند آمد. هرچند برخی از والدین ادعا می کنند که نوزاد آنها در زمان دندان درآوردن دچار تب یا اسهال شده است، اکثر متخصصان اذعان می کنند که دندان درآوردن موجب بروز هیچگونه بیماری نمیشود. احتمال ابتلای نوزاد به یک سرماخوردگی، آنفلوآنزای مختصر و مشکلات گوارشی وجود دارد، پس او را برای معاینه به نزد پزشک ببرید.
برای برخی والدین خوش شانس، دندان درآوردن نوزاد بدون درد است. در این هفته نوزاد یک لثه خالی دارد و هفته بعد، لبه سفید یک دندان بر روی لثه او ظاهر شده است. درآمدن اولین دندان را جشن بگیرید: عکس بگیرید و تاریخ آن را در دفترچه خاطرات نوزاد خود ثبت کنید.
دندانها به چه ترتیبی درمی‌آیند؟
دندانهای جلو در پایین پیش از بقیه، سپس دندانهای پیشین بالا و نهایتا دندانهای عقبی. دندان درآوردن یک امر ارثی است، پس اگر شما خیلی زود دندان درآورده‌اید، ممکن است نوزاد شما هم خیلی زود دندان درآورد! دندانهای شیری کودک، قبل از آنکه دندانهای دائمی او آماده روییدن باشند، نمی‌افتد؛ این اتفاق در حدود شش سالگی خواهد افتاد.
نقش والدین در هنگام دندان درآوردن نوزاد
شما نمی‌توانید در بیرون آمدن دندانها نقشی داشته باشید، اما در صورتی که با آغاز این مرحله نوزاد احساس درد کند، شما می توانید به او کمک کنید. اول از هم چیزی به نوزاد خود بدهید که آن را بجود: مثلا یک حلقه مخصوص دندان درآوردن نوزاد که در یخچال گذاشته‌اید. همچنین ممکن است خوردن غذاهای سرد مانند پوره سیب یا ماست نیز برای او مفید باشد. اگر مشکل نوزاد شما ناراحت کننده است، شما میتوانید مقدار مناسبی از استامینوفن کودکان را به او بدهید. برخی از والدین نیز به استفاده از درمان‌های هومیوپاتی اعتقاد دارند. اگر دمای بدن کودک بالا رفت یا درد او ساکت نشد به دکتر مراجعه کنید. ممکن است دچار عفونت گوش شده باشد.
دندانهای نوزاد را مسواک کنید
وقتی اولین دندان نوزاد درآید، تمیز کردن آن بر عهده شما است. در سال اول لازم نیست دندانهای او را مانند یک بزرگسال بشویید، صرفا کافی است که روزی یکبار آنها را تمیز کنید، که این کار را می توانید قبل از خواب انجام دهید. ممکن است نوزاد شما اجازه ندهد دندانهای او را با مسواک بشویید، در این صورت میتوانید از یک تکه پارچه تمیز برای این کار استفاده کنید. همچنین، هرگز نباید شیشه شیر نوزاد را در رختخواب در دسترس او قرار دهید. شیر خشک یا شیر مادر در هنگام شب ممکن است در دهان نوزاد جمع شده و باقی بمانند و نهایتا منجر به پوسیدگی دندانهای شیری شوند.
در 18 ماهگی، کودک شما ممکن است آمادگی لازم برای یادگیری شستن دندانهایش را داشته باشد. با این حال تا چند سال باید به او کمک کنید و بررسی کنید که آیا دندانهایش را به خوبی می شوید یا خیر؛ اما اینکه آنها را به این کار عادت دهید بسیار خوب است. به او نشان بدهید که چگونه مسواک را دور دندانهایش حرکت دهد. از یک مسواک نرم و کمی خمیر دندان استفاده کنید. نوزاد شما لازم نیست دندانهایش را در یک جهت خاص بشوید، او صرفا باید ذرات غذا را از دهان خارج کرده و سطح دندانها و لثه ها را تمیز کند.
اگر نوزاد شما از مزه خمیردندان خوشش نمیآید، یک مارک دیگر را امتحان کنید یا کلا خمیر دندان را کنار بگذارید. در واقع نوزاد شما به استفاده از خمیر دندان نیازی ندارد، مگر اینکه مقادیر زیادی از شکر و سایر غذاهای قندی در رژیم غذایی او باشد؛ که البته باید از اینگونه رژیم‌های غذایی پرهیز کنید. در صورتی که نوزاد شما در مصرف شیرینی افراط کرد، مثلا در یک جشن تولد، باید فورا پس از خوردن شیرینی دندانهای خود را بشوید، یا اینکه از او بخواهید تا نهایتا یک غیر شیرین (مثلا یک خوراکی شور مانند یک تکه پنیر) بخورد. توصیه می‌شود که پس از درآمدن اولین دندان، بهتر است نوزاد توسط دندانپزشک معاینه شود تا اطمینان حاصل کنید که وضعیت دندانهای او طبیعی است. شما میتوانید از دندان پزشک خود بپرسید که چه چیزی را برای کودک شما توصیه میکند. همچنین بهتر است در 3 سالگی، هنگامی که همه دندانهای شیری او درآمدهاند، او را برای معاینه نزد یک دندانپزشک ببرید.
چه وقت باید نگران شد؟
نوزادان نارس ممکن است اولین دندانهای خود را چند ماه دیرتر دربیاورند. اگر در پایان سال اول تولد نوزاد، هنوز هم هیچ اثری از دندان درآوردن در او نمی‌بینید، در معاینه بعدی این مطلب را با پزشک در میان بگذارید. در صورتی که همه نشانههای دندان درآوردن (خروج بیش از حد آب دهان و تورم لثه ها) در نوزاد شما ظاهر شده است، اما به نظر می‌رسد که درد شدیدی را هم تحمل میکند (که گریه بی امان کودک می تواند نشانه درد شدید او باشد)، با پزشک مشورت کنید. دندان درآوردن نباید یک کار سخت و مشقت بار برای کودک باشد.
