داشتن شکم صاف و رسیدن به تناسب اندام بعد از زایمان، دغدغه هر مادری است. البته این مساله نباید تبدیل به دغدغه اصلی شود زیرا بعد از زایمان مادران به اندازه کافی دچار استرس، خستگی و فشارهای روحی بعد از زایمان هستند.
در این مقاله به دلیل بزرگ ماندن شکم بعد از زایمان و راهکارهای مناسب برای داشتن شکم صاف بعد از زایمان اشاره می‌کنیم.
علت بزرگ ماندن شکم بعد از زایمان
یکی از علل اصلی بزرگ ماندن شکم پس از زایمان، تغییرات در عضلات شکم و بافت‌های اطراف آن است. در طول دوران بارداری، عضلات شکم به دلیل افزایش حجم رحم و فشار زیاد بر روی آنها، ممکن است کمرنگ شده و کمتر قابل انقباض شوند. این امر می‌تواند منجر به کاهش توان عضلات شکم در حفظ وضعیت اصلی آنها شود و در نتیجه، شکم پس از زایمان به اندازه کمتری به وضعیت اولیه خود بازگردد.
عوامل دیگری نیز در بزرگ ماندن شکم تأثیرگذار هستند، از جمله افزایش وزن در دوران بارداری. افزایش وزن ناشی از بارداری باعث ایجاد فشار بیشتر بر روی عضلات شکم میشود و ممکن است منجر به کاهش انعطاف پذیری و قابلیت انقباض طبیعی آنها گردد. همچنین، افزایش چربی در مناطق مختلف بدن، به خصوص در ناحیه شکم، ممکن است باعث افزایش اندازه شکم پس از زایمان شود.
دیگر علل ماندگاری شکم پس از زایمان می‌تواند به عوامل ژنتیکی و وراثتی نیز بازگشت. برخی از زنان ممکن است به دلیل ویژگی‌های ژنتیکی خاص، تمایل به افزایش اندازه شکم بعد از زایمان داشته باشند. در این حالت، عوامل ژنتیکی در تعیین ساختار بدن و توان عضلات نقش مهمی ایفا می‌کنند و ممکن است باعث بزرگ ماندن شکم شوند.
بصورت خلاصه، در افتادگی شکم بعد از زایمان، پنج دلیل اصلی دخیل هستند:
- پدیده دیاستاز رکتی
- کشیدگی و شل شدن پوست
- چربی زیر جلدی
- سن
- ژنتیک
دیاستاز رکتی
یکی از دلایل اصلی افتادگی شکم بعد از سزارین، جداشدگی عضلات شکم است. در پزشکی به این پدیده دیاستاز رکتی،diastasis recti گفته میشود.
ناحیه شکم شامل چهار لایه عضله است. بیرونی‌ترین لایه، rectus abdominis muscles یا عضله راست شکمی نام دارد. این عضله شامل 6 بخش است که توسط یک بافت همبند بنام linea alba به هم متصل شده اند. در طول بارداری، این بافت همبند کشیده شده، عضلاتی که در دو طرف این بافت همبند قرار دارند از هم دور می‌شوند تا بدن بتواند برای رحم جا بازکند.
بعد از زایمان چند هفته طول می‌کشد تا این بافت همبند جمع شده و عضلات به جای قبلی خود برگردند. ولی در برخی افراد این عضلات به جای اصلی خود برنمی‌گردند و از هم دور می‌مانند. به این پدیده دیاستاز رکتی گفته میشود. جدا شدگی عضلات می‌تواند در بخشهای مختلف شکم بوجود بیاید
شخیص دیاستاز رکتی توسط پزشک انجام میشود. با اینحال یکی از روشهای اولیه تشخیص این عارضه این است که به پشت بخوابید، کمی شانه ها را از روی زمین بلند کنید. اگر شکم به شکل گنبد درآمد احتمالا دچار عارضه دیاستاز رکتی هستید و باید به پزشک مراجعه کنید.
یکی از راههای پیشگیری از بروز عارضه دیاستاز رکتی ورزش در دوران بارداری است. ورزش به تقویت عضلات بویژه عضلات شکم کمک می‌کند. عادتهای بارداری در سه ماهه اول شکل می‌گیرند. با انجام ورزش سه ماهه اول بارداری به ایجاد عادتهای سالم در بارداری کمک کنید. قبل از شروع هر نوع ورزشی حتما با پزشک متخصص مشورت کنید.
معمولا در سه ماهه اول، به دلیل تغییرات هورمونی و ویار، سطح انرژی مادر نوسان دارد. بهتر است ورزش را متناسب با سطح آمادگی جسمانی و سطح انرژی خود انتخاب کنید. اگر قبل از بارداری اهل ورزش نبوده اید با ورزشهای ساده و مبتدی شروع کنید. اگر سابقه تمرینی دارید ورزش دوران بارداری ماه دوم سطح پیشرفته گزینه مناسبی خواهد بود.
در کدام حالت شکم سریعتر به حالت قبل از بارداری برمي‌گردد؟ زایمان طبیعی یا سزارین؟
زمانی که به مقایسه بین شکم زنان پس از زایمان طبیعی و سزارین می‌پردازیم، می‌توانیم بگوییم که پروسه طبیعی زایمان معمولاً موجب بازیابی سریعتر شکم میشود. در زایمان طبیعی، بدون نیاز به جراحی و با توانایی عضلات طبیعی رحم، عضلات شکم بیشتر در فرآیند تولید نوزاد شرکت می‌کنند. این فرایند باعث تحریک و فعال‌شدن عضلات شکمی میشود که در نتیجه بهبودی سریع‌تری در ساختار عضلات شکم و در نتیجه شکل دهی بهتر آن ایجاد میشود.
در مقابل، زایمان با سزارین به عنوان یک جراحی جهت خارج کردن نوزاد از رحم صورت می‌گیرد. در این روش، لایه‌های شکمی و رحمی باید بریده شوند و معمولاً نیاز به زمان بیشتری برای بازیابی و بهبود عضلات شکم وجود دارد. همچنین، درد و نقاط جراحی ممکن است موجب کاهش فعالیت عضلات شکم شده و باعث تأخیر در ایجاد یک شکل صاف و زیبا شود.
به طور کلی، زایمان طبیعی به عنوان یک فرآیند طبیعی و سالم، ممکن است منجر به ریکاوری سریعتر و بهتری در ساختار عضلات شکم شود. با این حال، هر زن باید با وضعیت فردی خود آشنا شود و با پزشک خود مشاوره کند تا بهترین تصمیم برای سلامتی خود و شکم صاف پس از زایمان بگیرد.
بعد از زايمان چقدر طول مي‌كشد تا شكم به حالت قبل از بارداري برگردد؟
بعد از زایمان، یکی از سوالات شاید در ذهن هر مادر جوان باشد این است که چقدر طول می‌کشد تا شکم به حالت اولیه‌اش بازگردد؟ این فرآیند برای هر زن متفاوت است و تأثیرات بسیاری بر آن دارد. معمولاً در دوران بارداری، عضلات و بافت‌های شکم به دلیل افزایش حجم رحم و وزن نوزاد، کشیده و کمرنگ می‌شوند. بعد از زایمان، این بافت‌ها نیاز به زمان دارند تا به وضعیت طبیعی خود بازگردند و شکم به صورت صاف شکل بگیرد.
زمانی که شکم به حالت اولیه باز می‌گردد، به عوامل متعددی وابسته است.از جمله:
ژنتيك
ورزش دوران بارداری
تغذیه
فعالیت بدنی روزمره بعد از زایمان
ورزش بعد از زایمان
شیردهی
اگرچه برای همه نمی‌توان یک زمان ثابت را مشخص کرد، با اینحال معمولا 6 ماه الی 1 سال طول می‌کشد تا شکم به حالت قبل از زایمان برگردد.
در افرادی که قبل از بارداری و حین بارداری ورزش کرده باشند، شکم سریعتر به حالت قبل از زایمان برمی‌گردد.
راهکارهای داشتن شکم صاف بعد از زایمان
داشتن تغذیه سالم نقش پررنگی در رفع افتادگی شکم دارد. فاکتورهای مهم در یک رژیم غذایی سالم عبارتند از:
- حذف و یا به حداقل رساندن غذاهای فراوری شده
- استفاده کافی از میوه ها و سبزیجات
- استفاده از پروتئینهای با کیفیت و کم چرب
- استفاده از غلات کامل
اهمیت تغذیه در بارداری محدود به این مورد نیست. سلامت جنین و تامین ریزمغذی‌های مورد نیاز جنین نیز تحت تاثیر تغذیه در این دوران است.
ورزش منظم
داشتن ورزش منظم کمک می‌کند به افزایش متابولیسم پایه و چربیسوزی بیشتر. ورزش با تقویت عضلات شکم به بهبود ظاهر شکم بعد از زایمان هم کمک می‌کند. اگر سابقه ورزشی ندارید، بهتر است از مدت زمان و شدت کمتر شروع کنید و کم کم شدت و مدت زمان تمرین را افزایش دهید.
بطور متوسط در زایمان طبیعی، 6 هفته و در سزارین 8 هفته بعد از زایمان می‌توانید ورزش را شروع کنید. قبل از این زمان، پیاده روی و شنا بهترین ورزشها هستند.
شیردهی
تغذیه نوزاد با شیر مادر به کاهش وزن مادر کمک می‌کند. شیردهی بطور متوسط در روز 500 کالری انرژی مصرف می‌کند. همین میزان کالری کمک شایانی به کاهش وزن مادر می‌کند.
خواب کافی
داشتن استرس و کم‌خوابی باعث افزایش سطح هورمون کورتیزول در بدن میشود. یکی از عوارض سطح بالای هورمون کورتیزول این است که بدن تمایل بیشتری به ذخیره چربی بویژه در ناحیه شکمی پیدا می‌کند. بنابراین اگر می‌خواهید زودتر به شکم صاف برسید، خواب کافی داشته باشید.
ژنتیک
برخی زنان بصورت ژنتیکی فرم بدنی سیب شکل دارند یعنی ذخیره چربی در بالاتنه و شکم انجام میشود. این افراد بعد از زایمان بیشتر مستعد افتادگی و بزرگی شکم هستند.
Top of Form
