کوک پیانو و رگلاژ پیانو یکی از مهم ترین مسائل مربوط به این ساز است. به عبارت دیگر پیانو سازی است که با استفاده مکرر و به مرور زمان از کوک خارج شده و برای نواختن سازهای زیبا و روح نواز باید دروازه های زمانی مشخص کوک و رگلاژ شود. کوک و رگلاژ پیانو برای تمامی برندها و مدل های این نوع ساز دارای اهمیت بوده و هیچ تفاوتی از این نظر بین انواع مختلف پیانو وجود ندارد. البته برخی از برندها نظیر یاماها در بازه های زمانی طولانی تری به کوک و رگلاژ نیاز دارند.
یکی از مهمترین نکاتی که تمامی پیانوئیست ها باید نسبت به آن آگاه باشند، انتخاب یک مرجع مناسب برای کوک و رگلاژ پیانو است. زیرا کوک و رگلاژ ساز پیانو یک فرایند کاملاً تخصصی است و هیچ فردی بدون داشتن دانش زمینه ای کافی و همچنین تخصص لازم قادر به انجام این فرایندهای پیچیده نخواهد بود. به همین دلیل باید از موسسات مطرح و شناخته شده ای نظیر کوشا پیانو که یکی از بزرگترین مجموعه های تخصصی فنی پیانو در خاورمیانه است، برای دریافت خدمات مرتبط با کوک و رگلاژ و همچنین تعمیر مدل های مختلف پیانو درخواست کمک کرد.
منظور از کوک پیانو چیست؟
منظور از کوک پیانو ایجاد هماهنگی بین سیم های آن و نزدیک کردن فرکانس سیم ها به فرکانس استاندارد است. زیرا در صورتی که هماهنگی بین سیم ها به هم خورده و همچنین سیم ها از فرکانس استاندارد خارج شوند نمی توان با استفاده از پیانو خود سازهای زیبا و گوش نوازی را نواخت. تکنسین های با تجربه و متخصص فعال در این حوزه برای ایجاد هماهنگی بین سیم ها و رساندن فرکانس آنها به فرکانس استاندارد، پین های کوک ها را می چرخانند تا نت مورد نظر آنها کوک شود.
منظور رگلاژ پیانو چیست؟
در رگلاژ پیانو اقدامات مختلفی نظیر تنظیم فاصله چکش ها، میزان کردن وزن کلاویه ها و تنظیم کردن لت آف، جهت قرار دادن ساز پیانو در حالت استاندارد انجام می شود. به عبارت دیگر رگلاژ پیانو شامل بازگرداندن اکشن پیانو به حالت کارخانه و همچنین تنظیم کردن اکشن پیانو است.
آموزش کوک و رگلاژ پیانو
همانطور که در ابتدای مطالب نیز به این نکته اشاره شد، کوک و رگلاژ پیانو اقدامات تخصصی هستند که به واسطه تکنسین های ماهر انجام می شود. به همین دلیل کسانی که دوره آموزش کوک و رگلاژ پیانو را سپری نکرده باشند، هرگز نمی توانند عملکرد موثر و قابل قبولی را برای این منظور ارائه دهند. به طور کلی پیانو در حالت استاندارد از ۲۳۰ سیم تشکیل شده است و ساختار این سیم ها به نحوی است که با آنها می توان صدایی هماهنگ با هم ایجاد کرد.
به همین دلیل کوک و هماهنگ کردن ۲۳۰ سیم پیانو در مقایسه با دیگر سازها فرایند راحتی نیست و کسانی که علاقمند به انجام این کار هستند، حتماً باید دوره آموزش کوک و رگلاژ پیانو را سپری کنند. رگلاژ و کوک پیانو در بازه های زمانی مشخص، تاثیر مستقیمی با افزایش طول عمر این ساز دارد. زیرا به طور کلی عوامل مختلفی هستند که منجر به برهم خوردن تناسب و هماهنگی موجود بین سیم های پیانو و در نتیجه خارج شدن پیانو از حالت کوک و رگلاژ می شوند.
به عنوان مثال لق شدن سیم گیرها، تغییرات دمایی، جابجا کردن پیانو از جمله مواردی هستند که در خارج کردن آن از کوک و رگلاژ نقش دارند. تشخیص به موقع علت خارج شدن پیانو از حالت کوک و رگلاژ بسیار مهم است. زیرا با شناسایی عوامل بروز برخی مشکلات و رفع به موقع آنها می توان پیانو خود را از خرابی های دیگر نجات داده و طول عمر پیانو و همچنین کوک و رگلاژ سیم های آن را افزایش داد.
زمان مناسب برای کوک و رگلاژ پیانو
مطابق با توصیه تولید کنندگان بزرگ پیانو نظیر کاوایی و یاماها، زمان مناسب برای کوک و رگلاژ پیانو در هر سال حداقل دو بار است. البته میزان استفاده از پیانو در تغییر بازه زمانی عنوان شده نقش دارد. به عبارت دیگر نوازندگان حرفه ای پیانو که در طول روز چندین بار با ساز پیانو خود آهنگ می نوازند، باید سالی ۳ الی ۴ بار برای کوک پیانو خود اقدام کنند.
لازم به ذکر است که پیانو جدید نسبت به پیانو های قدیمی زودتر از کوک خارج می شود و گاهی اوقات برای کوک یک پیانو جدید در طول یک سال حداقل باید ۴ بار آن را تیونر کرد.
ابزارهای مورد نیاز برای کوک و رگلاژ پیانو
زمانی که پیانو از کوک خارج شود و نیاز به رگلاژ داشته باشد، نسبت به تغییرات دینامیک، پاسخ کمتری می دهد و در هنگام نواختن از آن صدای اضافی به گوش می رسد. همچنین پدال ها کارکرد صحیح خود را از دست داده و کلیدها بالا می مانند. به این ترتیب با مشاهده هرکدام از موارد فوق باید جهت کوک و رگلاژ آن اقدام کرد.
کوک و رگلاژ پیانو علاوه بر تخصص و مهارت، باید با ابزار مناسب انجام شود؛ بنابراین بدون در اختیار داشتن ابزار مناسب و مخصوص برای اینکار نمی توان به شکل درست و صحیح پیانو را کوک و رگلاژ کرد، متاسفانه برخی بدون توجه به این نکته و با استفاده از ابزار غیراستاندارد، فرایند کوک و رگلاژ را انجام می دهند که اشتباه فوق نتیجه برعکس به همراه داشته و ساز ارزشمند پیانو را نیز در معرض آسیب های جبران ناپذیر قرار می دهد. ابزارهای مورد نیاز برای کوک و رگلاژ پیانو شامل موارد زیر هستند.
- انبر مخصوص جهت چرخاندن سیم گیرهای
- دستگاه تیونر جهت تنظیم فرکانس
- نرم افزارهای کوک
نحوه کوک و رگلاژ پیانو
برای کود و رگلاژ صحیح پیانو حتماً باید با اجزای تشکیل دهنده این ساز به طور کامل آشنا بود. زیرا در غیر این صورت نمی توان این فرایند مهم را به درستی انجام داد. همانطور که در مطلب قبلی نیز به این نکته اشاره شد در قسمت داخلی پیانو حدود ۲۳۰ سیم وجود دارد که این سیم ها به چند قسمت تقسیم می شوند. قسمت اول شامل باس است و قسمت باس به دو بخش تقسیم می شود.
در بخش اول با فشردن یک کلاویه فقط یک سیم با چکش برخورد می کند. اما در بخش دوم با فشردن یک کلاویه چکش با دو سیم برخورد می کند. در صورتی که پیانو در کوک و رگلاژ استاندارد قرار داشته باشد در هر دو حالت باید از پیانو یک صدای واحد شنیده شود.
قسمت دوم شامل middle است و در این قسمت با فشار دادن یک کلاویه چکش با ۳ سیم برخورد می کند. فرایند کوک کردن پیانو باید به نحوی انجام شود که از هر سه سیم یک صدای واحد شنیده شود. همچنین باید سیم ها روی فرکانس استاندارد ۴۴۰ هرتز قرار بگیرند.
نکته مهم دیگر این است که در فرایند تیو کردن با استفاده از دستگاه تیونر مخصوص، فقط می توان یکی از سیم ها را تنظیم کرد و فرایند تنظیم کردن دو سیم دیگر از طریق گوش دادن به صدای آنها امکان پذیر است. در واقع گوش انسان نسبت به دستگاه های تیونر برای تنظیم صدای پیانو عملکرد قوی تری و دقت بالاتری دارد.
تعمیر پیانو آکوستیک
یکی دیگر از مباحث مرتبط با پیانو تعمیرات و بازسازی آن است. تعمیر پیانو آکوستیک به دلیل حجم و وزن بالای این نوع ساز دردسرهای خاص خود را دارد. همچنین تعمیر و بازسازی پیانو آکوستیک طی مراحل مختلفی انجام می شود و در فرایند تعمیر و بازسازی، تمام عیب و عیوب ساز شناسایی شده و سپس برطرف می شود.
تعمیر و بازسازی پیانو نیز هم مانند کوک و رگلاژ آن یک فرایند کاملاً تخصصی و حرفه ای است که فقط از پس کارشناسان و متخصصان با تجربه بر می آید. تعمیر و بازسازی پیانو آنقدر حساس است که بسیاری از تولید کنند معتبر و نام آشنای این نوع ساز برای رفع مشکلات کاربران محصولات خود اقدام به ارائه دوره های آموزشی در کارگاه های تجربی کرده اند. همچنین برای آموزش کارآموزان خود از بهترین و زبده ترین استادان بهره می گیرند.
بنابراین تنظیم و تعمیر پیانو آکوستیک یک فرایند بسیار پیچیده و فنی است که متخصصان حرفه ای، این فرایند را با علم به حساسیت های آن با آرامش و اطمینان خاطر انجام می دهند.
خرید پیانو آکوستیک
هنگام خرید پیانو مخصوصاً، خرید پیانو آکوستیک یک ساز حساس و گران قیمت است که افراد زیادی علاقمند به نواختن ساز با آن هستند و دیگر نکته مهم مرتبط با این ساز خرید آن است. همانطور که برای کوک رگلاژ تعمیر و بازسازی آن باید بهترین و معتبرترین مرکز را انتخاب کرد، جهت خرید آن نیز باید در انتخاب مرکز فروش مناسب بسیار محتاط عمل کرد.
زیرا متاسفانه برخی از فروشندگان پیانوهای فیک و بی کیفیت را با عنوان برندهای معتبر و نام آشنا و همچنین با قیمت بالا به مشتریان خود عرضه می کنند. تشخیص اصالت پیانو نیز نیاز به تخصص و مهارت بالایی دارد و بسیاری از علاقمندان این ساز قادر به تشخیص مدل های فیک از اصل نیستند. به همین دلیل بهترین راهکار برای خرید ساز پیانو آکوستیک انتخاب یک مرجع فروش معتبر و قابل اعتماد است.
