یکی از جذاب ترین داستانهای شاهنامه داستان کاوه آهنگر است. در این داستان نخستین شورش اعتراضی به همت یک آهنگر صورت بندی می شود. نام او کاوه و اهل اصفهان است. همه پسرانش جز یکی از آنها به نام قارن (کارن) به دست ضحاک کشته شده اند. کاوه با پشتیبانی مردم و برای جانشین کردن آلترنایف یعنی فریدون بر ضحاک می شورد.
کاوه طراح و انگیزه دهنده انقلابی است که موجب استقرار حکومت دلخواه مردمی یعنی پادشاهی فریدون می شود. در این داستان برای نخستین بار معنی و اهمیت یکپارچگی خواست همگانی روشن می شود. نیز برای نخستین بار مردم با انتخاب یک پرچم، درفش کاویانی و تأسیس درباری پرشکوه به نقش خود در تعیین سرنوشت شان آگاهی پیدا می کنند
اعتراض کاوه در مجلس ضحاک:
ضحاک خوابی می بیند و پیشگویان تعبیر می کنند که پهلوانی با گرز گاوسر او را از تخت پادشاهی به زیر می کشد. ضحاک در حالیکه سخت در جستجوی آن پهلوانست به موبدان می گوید: من باید لشکری از مردم و دیو پری فراهم کنم تا در برابر این دشمنی که قرارست بیاید بایستم. پس مجلسی برپا کنید تا در آن مردمان به نیکی و راستی من گواهی دهند.
مجلس برگزار می شود و در آن از پیر و برنا همه از ترس گواهی می دهند. ناگاه کسی از میان مردم فریاد دادخواهی سر می دهد. او را نزد ضحاک می خوانند. ضحاک به او می گوید تو از که ستم دیده ای که چنین دادخواهی؟
مرد دادخواه با دست بر سر خویش می زند و می گوید: من کاوه هستم. آهنگری که زیانی برای کسی ندارم. اما از دست تو همواره آتش بر سرم می ریزد. تو شاهی یا اژدها؟ چرا هفت کشور از آن توست و رنج و بلا از آن ما؟ ستمی که از تو به من رسیده این است که مغز پسران من خوراک مارهای تو شده است. اکنون یک پسر دیگرم در بند توست.
ضحاک دستور می دهد پسر را آزاد کنند. سپس به او می گوید اکنون که پسرت آزاد شد گواهی نیکی مرا امضا کن. اما کاوه کسانی که از ترس گواهی را امضا کرده اند را یاران ستمگر می خواند و می گوید من از تو ترسی ندارم و این گواهی را امضا نمی کنم. کاوه همراه فرزندش از مجلس بیرون می رود.
اطرافیان ضحاک به او می گویند چرا اجازه دادی کاوه اینچنین پرخاش کند و برود؟ ضحاک می گوید وقتی او در درگاه پیدا شد گویی کوهی از آهن بین من و او قرار گرفت و هنگامیکه با دو دست بر سر خود زد دل من شکست.